12 Ekim 2022 Çarşamba

Bitümlü Su Yalıtım Membranlarında Kalite ve Performans Kriterleri

Ülkemiz nüfusunun %95’inin çeşitli derecelerde deprem kuşağında yerleşik olduğu bir gerçek. Yapı stoğumuzun çoğunu ise betonarme yapılar oluşturmakta. Herhangi bir betonarme yapı donatısına sızan su, donma-çözünme çevrimi ile, kimyasal tepkimelere girerek korozyona ve donatının özelliğini yitirmesine, dolayısıyla yapının dayanım gücünün düşmesine neden olmakta. Bina sağlamlığının insan hayatı için önemi göz önünde bulundurulduğunda, binanın su ile temas eden (çatı, temel, duvar, döşeme, banyo, mutfak gibi ıslak hacim) alanlarına etkin bir su yalıtım uygulaması yapılması önem arz etmektedir.

Su Yalıtım Malzemesi Seçerken Nelere Dikkat Edilmeli?
Uygun su yalıtım yöntemlerinin yanında, doğru kalite ve özellikteki yalıtım malzemesinin seçimi de ön plana çıkmaktadır.
Su yalıtım malzemeleri; HDPE, LDPE, PVC, TPO, EPDM, Bitümlü Membran gibi serilerek uygulanan malzemeler ve, Çimento, akrilik, Poliüretan, Bitüm esaslı sürme malzemeler olmak üzere ikiye ayrılır. Burada önemli olan farklı nitelikteki yalıtım malzemelerinin, her detay için önerilmemesi, kullanım amacına uygun teknik özelliklerdeki malzemelerin seçilmesidir.

Ürün seçiminde dikkat edilecek en önemli noktalar;
- Ortamdaki su basıncı
- Zemin yapısı
- Yapıdan beklenen hareketler
- Ürün üzerine gelecek olası yüklerdir.

Polimer Bitümlü Örtüler:

İZODER’in yayınlamış olduğu, 2021 yılı Türkiye su yalıtım pazarı raporuna göre, 2021 yılında toplam 160 milyon m2 olan su yalıtım pazarının %63’ünü Polimer Bitümlü Örtü grubu oluşturmaktadır. Bu oran bize, ülkemizdeki su yalıtım uygulamalarının büyük çoğunluğunda Polimer Bitümlü Örtü grubundaki ürünlerin kullanıldığını göstermektedir.

Bitümlü Örtü Katkıları:

Polimer Bitümlü örtüler; petrol türevi olarak elde edilen asfaltın ömrünü uzatmak için çeşitli katkılar ile modifiye edilip, cam tülü, polyester gibi bir taşıyıcının alt ve üst yüzeyini homojen olarak kaplamasıyla oluşan membranlardır.

Modifiye bitümde kullanılan üç katkı bitüme farklı özellik kazandırmaktadır:
1. APP, Atactic Polypropylene (plastomerik)
2. SBS, Styrene Butadiene Styrene (elastomerik)
3.APAO, Amorf poli-alfa-olefinler (elasto-termoplastik)

APP içeren bitümlü örtüler, plastik özellik kazanırken, SBS içeren örtüler elastik-kauçuk özelliği kazanmaktadır. Elastomerik bitümlü örtülerin yaşlanma direnci APP’li ürünlere göre daha yüksek olup, soğuk iklim performansına sahiptir. Plastomerik örtüler ise, yüksek akma sıcaklığı performansları nedeniyle sıcak iklim bölge performansına sahiptir. Bitüm ile güçlü bir uyuma sahip olan APAO katkılılar ise, bitümlü örtülere, yüksek sıcaklık direnci, düşük sıcaklık esnekliği ve termal yaşlanma direncini birarada bulunduran özellikler kazandırır.

Bitümlü örtülerde taşıyıcı katman olarak kullanılan, camtülü, cam dokuma veya polyester keçe, bina hareketleri ve karşılaştığı yükler karşısında çekme, kopma, uzama, statik yüklere direnç gibi mekanik özellikler kazandırmak amacıyla kullanılmaktadır.

Bitümlü Örtü ile İlgili Türk Standartları:
Bitümlü su yalıtım örtülerinin kullanım alanları genel olarak; binaların temel ve çatıları (eğimli ve teras)’lardır. Ülkemizde plastomerik ve elastomerik bitümlü örtülerin kullanım alanlarına ilişkin olarak 5 adet Türk Standardı bulunmaktadır.

Tablo1 : Bitümlü Su yalıtım Örtüleri Genel kullanım alanları ve teknik şartnameler

Avrupa EN (European Norm) standartlarında büyük çoğunlukla üretici beyanı esas alınmakta olup, bu standartlar arasındaki en temel fark, ürünlerin maruz bırakılan hidrostatik basınçlara karşı dayanımıdır. Hidrostatik basınca karşı dayanım, TS EN 1928 – Su Geçirmezliği tayini metoduna göre ölçümlenir. Bu değer;
- Temellerde Min. 60 kpa,
- Çatılarda Min. 10 kpa
- Sanat yapıları, göletler, su kanalları, yüzme havuzlarında Min. 200 kpa olmalıdır.

Viyadüklerde ise, 1000 çevrimlik 500 kpa’a kadar anlık basınç uygulanan EN 14694 standardı geçerli olmaktadır.

Temellerde kullanılan bitümlü örtülerde; Kimyasal dayanım, Yırtılma direnci, ek yeri dayanımı gibi ürün performansları ön planda iken, Çatılarda kullanılan bitümlü örtülerde; Suni yaşlandırma ve sonrası düşük sıcaklıkta esneklik, akma mukavemeti, yırtılma, ek yeri dayanımı (tek kat uygulamalarda) önemli özellikler arasında yer almaktadır.

Nur Çakı

BTM
Ar-Ge Müdürü