Son dönemlerde tek kat olarak uygulanan ve taze betona yapışan proof örtüler yaygın bir şekilde temel yalıtımında uygulanmaktadır.

Bu örtülerin geçmişine baktığımızda ilk kez bunların bitişik nizam yapılarda yan taraftaki binaların duvarlarını yalıtmak için Fransa’da üretildikleri görürüz.

1990’li yıllarda sentetik örtülerde yaşanan bazı gelişmeler ile bu sentetik örtülerin Türkiye pazarına girdiğini ve uygulandıklarını görüyoruz.

2000’li yılların başında ithal proof bitümlü örtüler Türkiye pazarına girmiş ve üreticilerimiz de bu akıma kapılarak pazara kendi ürünlerini sunmuşlardır.

Bitüder 2023 yılından itibaren TS EN13969 standardına ilaveten proof örtülerin kalitelerinde aranacak ek özellikler ile ilgili çalışmaya başlamış ve 2025 yılında TS11758-2 içinde yayınladığı proof örtülerin teknik özelliklerini içeren bir tablo ile konuyu belli bir kalite anlayışına taşımıştır.

Bugün için 3,5mm 4,5mm tek taşıyıcılı ve 4,5mm çift taşıyıcılı olmak üzere Bitüder’in belirlediği kalitede proof örtü Bitüder üyelerince pazara sunulmaktadır.

Diğer tarafta ise 50 yıla yakın bir süredir denenmiş çok başarılı sonuçlar alınmış gerek “Su Yalıtım Yönetmeliğinde” gerekse TS 11758-2 de tanımlanan ve çift kat olarak temel yalıtımında kullanılan TS EN 13969 standartına uygun Bitüder üyelerince üretilen polimer bitümlü örtüler var.

Başarılı bir su yalıtımı için her iki örtü türünü de belli kurallar altında uygulamanız gerekmektedir.

Kısaca bu kurallara göz atalım.

• Klasik çift kat örtülerde:

-Düşeyde yalıtımın uygulanacağı yüzeyin iksa sisteminden ayrı olması gerekir ve uygulanan iki kat örtünün birbirleri ile yapıştırılması gerekir.

-Tabana iki kat örtü uygulanır ve bu iki kat örtünün birbirleri ile yapıştırılması gerekir.

- Basınçlı sularda kullanılacak olan örtülerin min.3mm kalınlıkta polyester keçe taşıyıcılı olması, neme karşı yapılacak yalıtımlarda ise örtülerin 3mm kalınlıkta cam tülü taşıyıcılı olmalarına dikkat edilir. Dolayısı ile temel ve perde uygulamasında bitüm kalınlığı en az 6mm civarındadır.

- Düşey ve yatay yalıtım koruma betonu ile koruma altına alındıktan sonra demir döşemesi yapılır ve betonarme betonu dökülür.

• Tek kat Proof tipi örtüler:

-Düşeyde yalıtımın uygulanacağı yüzeyin iksa sisteminden ayrı olması gerekir. Tek kat örtü yapıştırılarak uygulanır

-Yatayda tek kat örtü ek yerleri yapıştırılarak uygulanır.

-Yatayda genellikle 4,5mm kalınlıkta örtü kullanılmalı, düşeyde ise 3,5mm kalınlıkta örtü kullanılabilir.

-Bu örtülerde herhangi bir koruyucu önlem alınmadan demir donatı döşenir ve betonarme temel betonu dökülür.

Bir de sistemin getirdiği avantaj ve dezavantajlara bakalım.

• Klasik Çift Kat Örtü Sistemlerinde:

-Ek yerlerini ortalayarak yapılan iki katlı uygulama su geçirimsizliği yönünden tek kat uygulamaya göre daha güvenlidir. Ancak malzeme ve işçilik maliyetini belli bir oranda artırır.

-İksa sistemi olan bir temel yalıtımında iksa sistemi önüne yalıtımın yapıştırılacağı bir çanak inşa edileceğinden bina oturmalarında su yalıtımı tam koruma altındadır. Bu çanağı oluşturmanın belli bir maliyeti var.

-Örtülerin muhakkak surette demir donatıdan ve betonarme betonundan korunması gerekir. Bu koruyucu katmanlar belli bir maliyet yükü getirir.

-Delinmeler daha çok taban örtülerini korumak için yapılan beton imalatı esnasında oluşur. Bunu önlemek için örtülerin üzerine 2cm XPS kullanmak ve sonra koruyucu betonu atmakta yarar vardır.

• Tek kat Proof Sistemde:

-Kullanılan ham maddeler nedeni ile klasik örtülere göre daha pahalıdırlar. Tek kat olarak uygulandıklarından özellikle ek yerlerindeki yapışmalara dikkat etmek gerekir. Çok kaliteli bir işçilik gerektirir. Bu örtüler C30 ve daha üzeri betonlarda uygulanabilirler.

-Örtülerin iksa sisteminden ayrı bir yüzeye yapışması gerektiğinden, bu yüzey oluşturulurken özellikle kirişli iksa sistemlerinde kirişler arasının doldurulması gerekir. Bu işlem ekstra bir maliyettir.

-Bu örtüler her ne kadar betonarme yüzeye yapışsalar da binanın oturması esnasında düşey örtülerde sürtünmeden dolayı belli gerilmeler olacaktır.

-Demir döşenmesi ve betonarme betonunun dökümü esnasında örtülerin delinmeye karşı korunması büyük önem taşır. Bu nedenle uygulama ekibinden bir kişinin denetim için şantiyede bulunması gerekir bu da görünmeyen ek bir maliyettir.

-Delinme olduğunda su gelen yerden statik betona enjeksiyon yapılarak önlem alınacağı belirtilir. Uygulanacak enjeksiyonun maliyetinin ne olacağı ve sorunu tam olarak halledip etmeyeceği belli değildir.

Sonuç:

Her iki sistemin de kendine özgü avantaj ve dezavantajları bulunmaktadır. Bitişik nizam yapılarda tek yüz kalıp sistemle yapılacak perdelerde yukardaki hususları değerlendirerek bir örtü sistemine karar verilmeli ve kaliteli bir işçilikle uygulamanın yapılması gerekir. Çift kalıp sistemi kullanılacak perde duvarlarında ve temel tabanında kanımca klasik sistemi kullanmak tüm olumsuzluklarına rağmen daha uygundur.

Karar Sizin !!!

Jozef Bonfil

İnşaat Müh./ Su ve Isı Yalıtım Danışmanı

Vesline AS.